Osnovna ideja vŷmazuvanja Rusyniv mistyt sja v dvoch polučenŷch zo sobom koncepcyjach. Na jednŷm rivny analizŷ mame real'nist samoho vŷmazuvanja Rusyniv. Može to bŷty urjadova politŷka, prysvojuvanja našŷch narodovŷch heroiv abo pomenšanja vartosty našoho jazŷka prez klasyfikuvanja ho jak dyjalektu. Real'nist tŷch dijan' bŷla starčajučo opysana v poperednich rozdilach.

Riven vŷsše nachodyt sja koncepcyja sospil'noj i instytucyjonal'noj opresyi. Sospil'na opresyja to negatŷvnŷ perekonanja i dijanja protyv Rusyniv na sospil'nŷm rivny. Jej prymirom može bŷty sytuacyja, v jakij ne možna v svoij roboti besiduvaty po rusyn'skŷ, bo v tŷm seredovysku rozvynulo i zmicnylo sja perekonanja, že tot jazŷk naležŷt do nyzšoj sospil'noj kljasŷ.

Takŷ procesŷ bŷly tvorenŷ v cily vŷmazuvanja Rusyniv i fungujut dodnes. Natomist instytucyjna opresyja rozvyvat sja v vŷnyku dijan' abo politŷkŷ vvodženŷch na instytucyjonal'nŷm rivny. Vydno ju v tŷm, že Rusynŷ ne možut reprezentuvaty svoi interesŷ v deržavnij politŷci, bo ne sut oficyjni uznanŷ za narodovu menšŷnu i sut postupovo piddavanŷ rižnŷm sposobam vŷmazuvanja. Polučŷnja tŷch praktŷk medže instytucyjamy i sospil'nŷma seredovyskamy nazŷvat sja struktural'nom opresyjom. Toho vlasni dosvidčajut Rusynŷ z Ukrainŷ.

Zaklja pideme dal'še, treba rozumity rižnycju medže dvoma rivnjamy vŷmazuvanja. Žebŷ peremočŷ totŷ procesŷ, treba ne lem boroty sja z samŷm aktom vŷmazuvanja, bo našom pravdyvom cilju jest zmina systemovŷch problemiv. Najbarže efektyvnŷm sposobom dijanja jest jasne nazŷvanja problemiv, što zmicnjajut toto javysko v sospil'stvi. Kjed ich demaskujeme, možeme pryblyžŷty sja do stanu, de takij riven opresyi bude nemožlyve utrymaty.

Identŷfikuvaty vŷmazuvanja Rusyniv jest lehko. Kjed štosy ne uznavat nas jak politŷčno samostijnŷj abo osibnŷj narid abo fal'šŷvo nas predstavljat dejakŷm inčŷm sposobom, jest vŷmazuvan'om z definicyi. Jak vydyte, poperednje rečŷnja ne povidat, že to sja musyt robyty svidomi. Kjed chtosy svidomi ne choče braty učasty v vŷmazuvanju Rusyniv, to ne značŷt, že toho ne robyt, holovni na rivny osobystŷch postav abo perekonan'. Na takŷ incydentŷ treba reaguvaty inakše, ale zahalom ony osnovanŷ na tŷch samŷch struktural'nŷch modeljach, što dijut protyv Rusynam.

Tot prostŷj proces može sja staty barz tjažkij, kjed ne mate osnovnŷch znan' do zrozumlinja sytuacyi. V takŷch prypadkach rekomendujeme pohlublenŷ doslidžŷnja, holovni pro aktyvistiv, jednak sposobŷ vŷmazuvanja Rusyniv osnovanŷ na okryslenŷch pryncypach. Ponyže vŷmineno ich v punktach, žebŷ daty uporjadkuvanŷj obraz.

• Propaganda, što vŷznačat Rusyniv inakše, jak samostijnŷj narid (np. Rusynŷ sut agentamy Rosyi abo Madjar).

• Tvorinja fal'šŷvŷch statystŷk v cily popertja delegitŷmizacyi Rusyniv.

• Prysvoinja etničnŷch Rusyniv i ich robotŷ jak časty inčoho narodu.

• Uperedženŷ doslidžŷnja pro finansovŷ abo ideologičnŷ pryčynŷ.

• Kul'turnŷ perekonanja, naprymir o tŷm, že Rusynŷ ne možut «besiduvaty popravni» abo besidujut plannŷm dyjalektom ukrain'skoho jazŷka.

Jeden z najlipšŷch prymiriv sučasnoho vŷmazuvanja Rusyniv vkazal sja na Tvitteri, koly to deržavnŷj urjadnyk, promujučŷ ukranizacyju tablyc v kŷjovi stverdyl, že nazva jednoj z ulyc ostane zminena na ulycju Andy Varholŷ, sugerujučŷ, že bŷl vin Ukrainc'om. V nastupnŷm tviti chŷbni stverdyl, že Varholova rodyna pochodyla z zachidn'oj Ukrainŷ, a faktŷčni pochodyla z Prjašivskoj Rusy na Slovacyi.

Starčŷt povisty, že nykoly za toto ne pereprosyl. Vekšŷna prob vŷmazuvanja ne jest tak cynična, jak ta vkazana hev, jednak možna vydity, že mame do dila ne lem z bortakamy v interneti. Zahrožŷnja začŷnat od okremŷch osib i kinčŷt najvŷsšŷma vlastjamy dekotrŷch deržav. Toto samo sja ne skinčŷt, jak nyč z tŷm ne zrobyme.

Inšŷ prykladŷ možeme najty u anonimnŷch akkauntach, kotrŷ narokom rozmŷvajut hranyci medže pravdom i nepravdom, žebŷ promuvaty nacionalistŷčnŷj program. Jednŷm z najinteresnijšŷch vŷpadkiv je spriba zrobyty termin “Pidkarpatska Rus'” synonimom “Karpatskoj Ukrainŷ”, jak možeme vydity tu.

Naša minimal'na cil' to edukuvaty Rusyniv o metodach ich vŷmazuvanja i struktural'noj opresyi. Možna toto osjah-nuty tak prez centralizuvane, jak i decentralizuvane dijanja. Razom z edukacyjom ide konfrontacyja z tŷma, što nas vŷmazujut. Može to bŷty tak proste, jak napysanja odpovidy na post v sospil'nŷch medyjach, až po fizŷčnu konfrontacyju. Našom cilju jest vŷklykaty počutja dyskomfortu v odnesinju do metod vŷmazuvanja. Žebŷ sja skinčŷly, musjat bŷty zvjazanŷ z negatyvnŷma konsekvencyjamy.

Jak meškaš v Evropi, to poinformuj o tŷm, že vŷmazuvanja jest bezsposeredn'o sperečne z vartostjamy, jakŷ Evropejčŷkŷ nybŷ pidtrymujut. Toto poverne besidu tak, že zamist dyskusyi o fal'šŷvŷch tverdžŷnjach budut musily sja tlumačŷty i vkazuvaty, že poperajut totŷ vartosty. Ne hljadame dyjalogu, chŷbal' že v prypadkach nesvidomoho vŷmazuvanja, de vece dast lahidne informuvanja. Probŷ odpovidaty lahidni, «metoda morkovkŷ», pidnymana prez ostatnich trydcet rokiv, vkazaly, že ne jest to efektŷvna taktŷka. Teper pryšol čas «metodŷ kŷja» i navet doteperišni rusyn'skŷ liderŷ musjat zrozumity, že ich metodŷ perestarily. Koly už začnete osjahaty uspichŷ v lokal'nŷm prostori, podumajte, jak možete ich perenesty na šŷršu skalju. Hrupŷ i organizacyi, što zoseredžajut sja na systemovŷch kvestyjach, z časom prynesut duže vece, jak pojednŷ indyvidual'nŷ metodŷ. Jak ne chočete abo ne možete vzjaty na sebe totu zadaču, chosen može prynesty tiž opracuvanja osvitovŷch materyjaliv, žebŷ inčŷ sja včŷly robyty toto same. Jest vel'o možlyvosty, i každa može vnesty štosy vartistnoho do našoj misyi.